اگر قصد سفر خارجی دارید، حتماً نام «ارز مسافرتی» را شنیده اید؛ مبلغی محدود از ارز خارجی که دولت با نرخ مصوب برای کمک به هزینههای سفر در اختیار مسافران قرار میدهد. این ارز با قیمتی کمتر از نرخ بازار آزاد، میتواند بخش قابل توجهی از هزینههای اولیه سفر شما را پوشش دهد؛ بهویژه در شرایط نوسانات نرخ ارز.
اما دریافت این ارز نیازمند آگاهی از شرایط، مدارک، زمانبندی و مراحل ثبتنام است؛ چرا که هرگونه خطا یا تأخیر در روند درخواست، ممکن است باعث از دست رفتن این فرصت شود. در این مقاله، جدیدترین اطلاعات سال ۱۴۰۴ درباره سقف ارز مسافرتی، نحوه دریافت آن از طریق اپلیکیشنها یا بانکها، مدارک لازم و نکات مهمی که باید پیش از پرواز بدانید را برای شما بهصورت کامل و بهروزرسانیشده آماده کردهایم.
با ما همراه باشید تا قدمبهقدم، مسیر دریافت ارز مسافرتی را بشناسیم و با خیال راحت، برای سفر خارجی آماده شویم.
۱. ارز مسافرتی چیست و چرا باید آن را دریافت کنیم؟
ارز مسافرتی، مبلغ مشخصی از ارز خارجی (یورو یا دلار) است که بانک مرکزی ایران با نرخ رسمی (ارزانتر از بازار آزاد) در اختیار مسافرانی قرار میدهد که قصد سفر به خارج از کشور را دارند. هدف از تخصیص این ارز، کمک به پوشش بخشی از هزینههای اولیه سفر مانند اقامت، حملونقل یا خوراک در کشور مقصد است.
دریافت ارز مسافرتی یک امتیاز مالی محسوب میشود، بهخصوص در شرایطی که قیمت ارز در بازار آزاد بالا باشد. با استفاده از این امکان، میتوانید:
بخشی از هزینههای سفر خود را با نرخ پایینتر تأمین کنید؛
نیاز کمتری به خرید ارز از صرافیها یا بازار آزاد داشته باشید؛
از طریق فرآیند رسمی و شفاف، ارز موردنیاز خود را دریافت کنید.
این ارز معمولاً در فرودگاههای بینالمللی و توسط شعب منتخب بانکها، با ارائه مدارک و رسید ثبتنام، به مسافر تحویل داده میشود.

۲. قیمت ارز مسافرتی چقدر است؟
یکی از پرسشهای پرتکرار مسافران هنگام برنامهریزی برای خرید ارز، قیمت ارز مسافرتی است یا به عبارتی:
«ارز مسافرتی را با چه نرخی محاسبه میکنند؟»
تعیین قیمت ارز مسافرتی
قیمت ارز مسافرتی معمولاً بر اساس قیمت اعلامی توسط صرافی بانک ملی ایران تعیین میشود. این نرخها روزانه و بهصورت رسمی از سوی بانک اعلام شده و با نرخ ارز آزاد تفاوت قابلتوجهی دارد.
قیمت ارز مسافرتی امروز بانک ملی (چهارشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۴)
بر اساس اعلام صرافی بانک ملی در تاریخ فوق، نرخ ارز مسافرتی بهشرح زیر بوده است:
دلار مسافرتی: هر دلار ۷۰۶,۶۶۶ ریال
یورو مسافرتی: هر یورو ۸۰۱,۹۸۹ ریال
تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد امروز حدود ۱۳ هزار تومان میباشد.
توجه: این نرخها بسته به تاریخ سفر، نوسانات بازار و اعلامیههای رسمی بانک، ممکن است تغییر کند.
پیش از تصمیم گیری، حتماً نرخ لحظهای را از وبسایت بانک ملی یا اپلیکیشنهای مربوطه بررسی نمایید.
۳. شرایط و محدودیتهای دریافت ارز مسافرتی
برای اینکه بتوانید ارز مسافرتی دریافت کنید، باید شرایط مشخصی که توسط بانک مرکزی تعیین شده رعایت شود. در این بخش، به مهمترین پیشنیازها و محدودیتهایی که قبل از درخواست باید بدانید اشاره میکنیم:
- محدودیت سنی
دریافت ارز مسافرتی فقط برای افراد بالای ۵ سال تمام امکانپذیر است.
افراد زیر ۱۸ سال نیز میتوانند ارز بگیرند، اما حضور ولی یا قیم قانونی در زمان تحویل ارز الزامی است. - تعداد دفعات مجاز
هر شخص حقیقی تنها یکبار در سال میتواند ارز مسافرتی دریافت کند (سال شمسی).
این محدودیت برای تمام انواع سفر (تفریحی، تجاری، مذهبی و…) اعمال میشود. - نوع گذرنامه
فقط افرادی که دارای گذرنامه عادی جمهوری اسلامی ایران هستند، مجاز به گرفتن ارز مسافرتی میباشند.
دارندگان گذرنامههای خدماتی، سیاسی یا ویژه و همچنین اتباع دو تابعیتی (با پاسپورت غیرایرانی) از دریافت ارز مستثنا هستند. - نوع سفر
سفر باید خارجی باشد و به مقصد مشخصی خارج از ایران انجام شود.
سفرهای داخلی یا مناطق آزاد (مانند کیش، قشم، چابهار) مشمول گرفتن ارز مسافرتی نمیشوند. - نوع بلیط و مسیر سفر
ارائه بلیط قطعی پرواز خارجی الزامی است (برای دریافت سقف کامل ارز).
در صورت سفر زمینی یا دریایی، میزان ارز اختصاصیافته کمتر از سفر هوایی خواهد بود.
✔️محدودیت سنی | بالای ۵ سال، افراد زیر ۱۸ سال همراه والدین |
✔️تعداد دفعات مجاز | تنها یک بار در سال |
✔️نوع گذرنامه | گذرنامه عادی، بغیر از خدماتی، سیاسی یا ویژه |
✔️نوع سفر | خارج از کشور |
نوع بلیط | پرواز خارجی، سفر زمینی ارز کمتر |
۴. میزان و سقف ارز مسافرتی در سال ۱۴۰۴
در سال ۱۴۰۴، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران سقف مشخصی برای ارز مسافرتی تعیین کرده است که بر اساس نوع سفر (هوایی، زمینی، ریلی یا دریایی) متفاوت است.
✈️ سفرهای هوایی:
۵۰۰ یورو (یا معادل آن به سایر ارزها) برای هر مسافر
🚌 سفرهای زمینی، ریلی یا دریایی:
۳۰۰ یورو (یا معادل آن) برای هر مسافر
🕋 سفرهای زیارتی:
حجاج: ۵۰۰ یورو (یا معادل ریال سعودی)
زائران اربعین: ۲۰۰ هزار دینار عراقی
توجه: از سال ۱۴۰۴، نوع سفر (هوایی یا زمینی) معیار اصلی برای تعیین میزان ارز مسافرتی است و داشتن یا نداشتن ویزا تأثیری در مقدار ارز تخصیصی ندارد.

۵. مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی
برای دریافت ارز مسافرتی از شعب منتخب بانکها (که معمولاً در فرودگاههای بینالمللی مستقر هستند)، باید مدارک مشخصی را همراه داشته باشید. نبود هر یک از این مدارک ممکن است باعث رد درخواست یا تأخیر در تحویل ارز شود.
اصل کارت ملی: کارت ملی هوشمند یا رسید تعویض آن
اصل گذرنامه معتبر: با حداقل ۶ ماه اعتبار
بلیت قطعی پرواز خارجی: هماهنگی تاریخ بلیت با درخواست و همچنین نام مسافر با اطلاعات کارت ملی و پاسپورت الزامی است.
ویزای کشور مقصد (در صورت نیاز): برای کشورهایی که ورود بدون ویزا امکانپذیر نیست، ارائه ویزای معتبر الزامی است. مثلا اگر به حوزه شینگن سفر میکنید ارائه ویزای شینگن الزامی است.
رسید پرداخت عوارض خروج از کشور: باید پیش از دریافت ارز پرداخت و رسید آن ارائه شده باشد.
نکته مهم: تمام مدارک باید به نام شخص متقاضی ارز باشند. همراه داشتن مدارک افراد دیگر یا مغایرت اطلاعات، باعث لغو درخواست خواهد شد.
۶. روشهای دریافت ارز مسافرتی
دریافت ارز مسافرتی را میتوان هم از طریق آنلاین و هم از طریق مراجعه حضوری به بانک انجام داد. در ادامه سه روش برای گرفتن ارز مسافرتی ارائه شده است:
روش اول: دریافت ارز مسافرتی از طریق اپلیکیشن بله
- نصب اپلیکیشن بله: اگر هنوز اپ را نصب نکردهاید، از طریق مارکتهای معتبر آن را نصب کنید.
- ورود به اپلیکیشن و انتخاب ارز مسافرتی: از منوی اصلی، وارد بخش «خدمات» شده و گزینه «ارز مسافرتی» را انتخاب کنید.
- تکمیل اطلاعات: وارد کردن اطلاعات شخصی، مشخصات پرواز، و کشور مقصد.
- پرداخت معادل ریالی ارز مسافرتی: پرداخت از طریق درگاه اینترنتی متصل به حساب بانک ملی شما انجام میشود.
- دریافت رسید تراکنش: از منوی «رسید» یا بخش «مشاهده جزئیات رسید» در قسمت ارز مسافرتی، رسید را دریافت و ذخیره کنید.
- دریافت ارز در فرودگاه: در زمان پرواز، به یکی از دستگاههای BTM (دستگاههای خودکار تحویل ارز) در فرودگاه مراجعه کرده و با وارد کردن کد ملی و شناسه فروش، ارز خود را دریافت کنید.
روش دوم: دریافت ارز مسافرتی از طریق برنامه بام(ویژه دارندگان اینترنت بانک ملی)
- ورود به سامانه بام بانک ملی: از طریق آدرس baam.bmi.ir
- انتخاب گزینه «ارز مسافرتی» از منوی خدمات
- تکمیل اطلاعات: اطلاعات شخصی، پرواز و مقصد را وارد کرده و پرداخت معادل ریالی را انجام دهید.
- دریافت شناسه فروش و رسید تراکنش
- دریافت ارز در فرودگاه از طریق دستگاه BTM
روش سوم: مراجعه حضوری به شعب منتخب بانک ها
اگر به ثبتنام آنلاین از طریق بله یا بام دسترسی ندارید یا ترجیح میدهید حضوری اقدام کنید، میتوانید به شعب ارزی منتخب بانکهای ملی، ملت یا سامان مراجعه کنید. و مراحل زیر را برای گرفتن ارز مسافرتی طی کنید.
مراجعه به شعبه ارزی منتخب با مدارک کامل، شامل:
اصل و کپی کارت ملی
اصل و کپی گذرنامه معتبر (حداقل ۶ ماه اعتبار)
بلیط قطعی پرواز خارجی
ویزا (در صورت نیاز)
رسید پرداخت عوارض خروج از کشور
تکمیل فرم درخواست ارز مسافرتی در بانک.
پرداخت معادل ریالی ارز مورد نظر به نرخ روز مرکز مبادله ارز و طلای ایران.
دریافت رسید و شناسه فروش (حواله ارزی) از بانک.
مراجعه به باجه بانک در فرودگاه در روز پرواز و ارائه رسید و مدارک برای دریافت ارز.

۷. نکات مهم و توصیهها
⏰ ۱. ثبتنام را بهموقع انجام دهید
درخواست ارز را بین ۱ تا ۳روز کاری قبل از تاریخ پرواز ثبت کنید.
ثبتنام در سامانه بله یا بام، فقط در ساعات ۷ تا ۱۶ فعال است.
🗂 ۲. مدارک را کامل و دقیق آماده کنید
نام، شماره پاسپورت و اطلاعات پرواز باید در تمام مدارک و فرمها کاملاً یکسان و بدون اشتباه باشد.
اگر کوچکترین مغایرتی وجود داشته باشد، بانک میتواند از تحویل ارز خودداری کند.
🏧 ۳. حتماً رسید نهایی را همراه داشته باشید
چه از طریق بله اقدام کردهاید، چه بام یا سامانه بازار متشکل ارزی، رسید پرداخت و شناسه فروش را همراه خود داشته باشید.
🧍♂️ ۴. حضور شخص مسافر الزامی است
ارز فقط به شخص متقاضی و با کارت ملی او تحویل داده میشود؛ امکان دریافت توسط نماینده وجود ندارد.
🧾 ۵. پرداخت عوارض خروج از کشور را فراموش نکنید
پیش از دریافت ارز، حتماً عوارض خروج از کشور را پرداخت و رسید آن را ذخیره کنید. بدون آن، فرآیند پرداخت ارز انجام نمیشود.
📉 ۶. مراقب نرخ ارز باشید
نرخ ارز مسافرتی از مرکز مبادله ارز و طلای ایران گرفته میشود و ممکن است نسبت به نرخ بازار آزاد تفاوت قابلتوجهی داشته باشد.
❗ ۷. ارز فقط یکبار در سال پرداخت میشود
ارز مسافرتی فقط یک بار در سال شمسی به هر فرد تعلق میگیرد، پس در انتخاب زمان و مقصد سفر دقت کنید.
۰ نظر